Men gan cao là dấu hiệu cho thấy chức năng gan đang gặp vấn đề. Chúng ta cần biết được các biểu hiện, nguyên nhân gây men gan cao và theo dõi chỉ số men gan để có phương pháp khắc phục thích hợp, tránh các biến chứng nguy hiểm trong đó có ung thư gan.
Men gan cao là gì?
Gan phải đảm đương gần 500 chức năng trong cơ thể như làm sạch máu, sản sinh ra protein làm đông máu, xử lý các chất thải của tế bào, sản xuất ra các dinh dưỡng nuôi cơ thể, dự trữ vitamin... nên rất dễ bị tổn thương. Men gan cao là dấu hiệu tế bào gan đang bị phá hủy gây tổn thương gan mà nếu không điều chỉnh kịp thời, khi nồng độ men gan quá cao sẽ khiến bệnh nặng hơn gây những biến chứng nguy hiểm cho người bệnh.
Men gan cao là dấu hiệu không tốt với sức khỏe
Men gan cao có nguy hiểm không?
Chỉ số men gan trung bình ở người đạt từ 0-40U/L, nếu vượt hơn chỉ số này thì gọi là Bệnh men gan cao và được phân chia thành 3 mức độ
- Mức độ nhẹ: Chỉ số men gan cao từ 40-80:
Nguyên nhân chủ yếu khiến men gan tăng cao ở mức độ này là do gan nhiễm mỡ, viêm gan virus hoặc do béo phì, uống nhiều rượu bia... làm các tế bào gan bị phá hủy hoặc tổn thương dẫn đến men gan tăng cao.
- Mức độ trung bình: Chỉ số men gan cao từ 80-150:
Khi men gan tăng cao đến mức độ này thì chức năng gan đã bị suy giảm trầm trọng, có khả năng xuất hiện nhiều biến chứng khó lường hư xơ gan, xơ gan cổ trướng hay ngiêm trọng nhất là ung thư gan.
- Mức độ nặng: Chỉ số men gan cao từ 150-200:
Chỉ số men gan cao ở mức độ này gây tổn hại nghiêm trọng đến tế bào gan, để lâu dài gây ra xơ gan, từ đfó dẫn tới suy gan, tế bào gan hoại tử gây nguy hiểm tới tính mạng người bệnh.
Tuy rằng men gan cao không gây ra nguy hiểm ngay lập tức nhưng là dấu hiệu ban đầu của rất nhiều bệnh nguy hiểm. Nếu không điều trị kịp thời thì khó tránh khỏi những biến chứng nguy hiểm là xơ gan, viêm gan mãn tính và ung thư gan.
Men gan cao dễ phát triển thành viêm gan, suy gan hay ung thư gan
Chỉ số men gan cũng là dấu hiệu dự đoán về tỷ lệ tử vong. Theo thống kê cho thấy men gan cao làm tăng tỷ lệ tử vong từ 21-78%. Mức độ tăng men gan cũng không hoàn toàn phản ánh độ nguy hiểm của bệnh, ví dụ như men gan có thể tăng rất cao nếu người bệnh bị viêm gan A cấp tính, nhưng đa số người bệnh đều có thể chữa khỏi. Trong khi đó men gan có tể không tăng nhiều khi bị viêm gan C mãn tính nhưng bệnh này lại có nguy cơ phát triển xơ gan, ung thư gan cao.
Nguyên nhân men gan cao
Có rất nhiều nguyên nhân khiến chỉ số men gan tăng cao, điển hình có thể kể đến gồm có:
Mắc bệnh về gan
Các bệnh lý về gan như gan nhiễm mỡ, viêm gan do rượu bia, viêm gan tự miễn, viêm gan virus A, B, C... đều có thể khiến men gan tăng cao vì tế bào gan bị tổn hại. Khi có các bệnh lý này thì người bệnh có nguy cơ cao xơ gan và ung thư gan.
Béo phì, thừa cân
Người thừa cân, béo phì có xu hướng tiêu thụ số lượng lớn thức ăn chứa nhiều dầu mỡ, đạm và gia vị. Quá nhiều chất béo triglyceride có thể khiến gan không thể chuyển hóa được hoàn toàn và tích tụ lại làm men gan tăng cao. Chế độ ăn nhiều chất béo làm tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ, mỡ máu, xơ vữa động mạch, cao huyết áp...
Lạm dụng rượu, bia
Sử dụng nhiều bia rượu, đồ uống có cồn là nguyên nhân hàng đầu ảnh hưởng đến gan, trong đó có tăng men gan. Nồng độ Ethanol có trong rượu làm tăng NADH trong gan, kích thích tổng hợp chất béo triglyceride. Chất béo tích tụ tại gan khiến men gan tăng cao và tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ.
Do sử dụng thuốc
Men gan cao có thể do tác dụng phụ của việc tự ý sử dụng một số loại thuốc kháng sinh, thuốc trầm cảm, thuốc tim mạch, thuốc làm giảm mỡ máu... khiến các loại thuốc này chuyển hóa, gây độc lên gan.
Một số loại thuốc có thể làm tăng men gan nếu sử dụng không đúng cách
Ảnh hưởng của bệnh lý khác
Men gan tăng cao cũng có thể do một số bệnh lý khác ảnh hưởng như:
- Suy tim
- Sốt rét
- Bệnh bạch cầu đơn nhân
- Bệnh Celiac
- Nhiễm trùng máu
- Bệnh tiểu đường.
Triệu chứng men gan cao
Người bi men gan cao thường không có nhiều biểu hiện rõ ràng như những bệnh gan thông thường khác, đặc biệt là trong giai đoạn đầu. Để phát hiện bệnh sớm, người bệnh cần để ý một số triệu chứng cơ bản như:
Ngứa
Độc tố trong gan không được đào thải ra bên ngoài khiến chúng phát tán qua da, gây ra triệu chứng ngứa ngáy toàn thân. Biểu hiện này có thể tùy thuộc vào tình trạng men gan cao nặng hay nhẹ.
Vàng da
Tế bào gan chết đi, giải phóng vào máu khiến da bị vàng. Ngoài ra móng tay cũng có thể chuyển thành màu vàng đục kèm theo màng nhầy xuất hiện trong khoang miệng.
Vàng da do bệnh men gan cao hay bệnh về gan
Cơ thể phù thũng
Đây là triệu chứng men gan cao điển hình khi chất thải không đào thải ra bên ngoài có thể đọng lại làm mắt cá chân, bàn chân bị phù thũng.
Màu phân bất thường
Gan bị tổn thương khiến cho các dịch tiêu hóa không chảy vào ruột mà đi ngược vào máu gây ra hiện tượng đầy bụng, khó tiêu làm phân có màu nhạt.
Một số triệu chứng khác
Ngoài ra, người bị men gan cao còn có thể cảm thấy mệt mỏi, buồn nôn, đau bụng, giảm ham muốn, tinh thần suy sụp...
Cách hạ men gan
Men gan tăng cao gây ra nhiều ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Vậy nên ngay sau khi xác định bị men gan cao thì bạn cần có các biện pháp làm giảm men gan như sau:
Tránh xa rượu, bia
Rượu bia là nguyên nhân chủ yếu khiến men gan tăng cao và gây ra nhiều bệnh lý liên quan đến đường tiêu hóa, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Bởi vậy nên ngưng sử dụng rượu bia hay đồ uống cóc cồn dể đưa men gan về mức ổn định giúp bảo vệ cơ thể, giảm mức độ tổn thương ở gan, dạ dày và đường ruột.
Tránh xa các loại rượu, bia, đồ uống có cồn để bảo vệ sức khỏe
Sử dụng thuốc đúng cách
Sử dung các loại thuốc đúng theo liều lượng và theo chỉ dẫn của bác sĩ làm giảm nguy cơ tổn thương gan, thận. Tuyệt đối tránh rượu, bia trong thời gian sử dụng thuốc để điều trị bệnh. Trong trường hợp men gan tăng cao hoặc do các bệnh gan thận, bạn có thể tham khảo ý kiến bác sĩ để được sử dụng các loại thuốc điều trị tại chỗ. Thuốc điều trị tại chỗ ít chuyển hóa qua gan và thận hơn nên hạn chế tăng men gan.
Thường xuyên tập thể dục
Tập thể dục có tác động tích cực đến sức khỏe, trong trường hợp này là giúp tăng chức năng chuyển hóa và đào thải của gan. Việc luyện tập thường xuyên giúp giảm lượng mỡ tích tụ, kiểm soát cân nặng để phòng chống nhiều bệnh nguy hiểm.
Bạn có thể dành 30 phút đi bộ mỗi ngày hoặc chơi các môn thể thao như bơi lội, chạy bộ, đạp xe... nhằm nâng cao sức khỏe, giảm chỉ số men gan.
Giảm cân
Trong trường hợp men gan tăng cao do béo phì thì đều mà bạn cần làm đó là giảm cân để điều chỉnh cân nặng về mức hợp lý. Béo phì không chỉ có thể gây tăng men gan mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ về sức khỏe như mắc các bệnh về tim mạch, xương khớp và thận.
Không nên nhịn ăn để giảm cân nhanh vì cách này không mang lại hiệu quả nhiều và khiến cơ thể suy nhược, mệt mỏi. Để giảm cân một cách lành mạnh và hiệu quả thì bạn cần xây dựng thực đơn dinh dưỡng hợp lý, ăn ít chất béo, tăng cường ăn các loại rau củ quả đồng thời luyện tập với cường độ phù hợp. Bạn cũng có thể tham khảo ý kiến của bác sĩ để có chế độ ăn uống và tập luyện hợp lý nhất nếu như cân nặng quá cao.
Chế độ dinh dưỡng hợp lý
Chế độ dinh dưỡng hàng ngày là yếu tố có ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng gan. Nếu như bị men gan cao thì bạn cần phải cải thiện chế độ dinh dưỡng của mình để hỗ trợ duy trì men gan ở mức ổn định và giảm nguy cơ mắc các bệnh về gan và đường tiêu hóa khác.
Chế độ dinh dưỡng hợp lý giúp hạ men gan, bảo vệ chức năng gan
Men gan cao nên ăn gì và kiêng gì
Men gan cao ăn gì?
- Thực phẩm giàu protein
Protein (hay còn gọi là đạm) rất cần thiết cho sự phát triển và duy trì hoạt động bình thường của các cơ quan trong cơ thể. Bởi vậy nên bổ sung thực phẩm giàu protein trong thực đơn hàng ngày góp phần thúc đẩy phục hồi tế bào ở gan và ống mật, tăng cường thêm chức năng gan đồng thời giúp giảm men gan.
Ngoài ra protein còn hỗ trợ nâng cao sức khỏe cơ thể, xây dựng cơ bắp và cải thiện chức năng hệ miễn dịch. Bạn không nên bổ sung nguồn đạm protein từ mỡ động vật, thịt đỏ mà thay vào đó nên sử dụng các thực phẩm giàu đạm kác như trứng, cá, thịt gà, cá, cua...
- Thực phẩm giàu vitamin B
Vitamin B rất cần thiết cho cơ thể trong việc chuyển hóa tế bào và duy trì cho cơ thể khỏe mạnh, ngăn ngừa nhiễm trùng, tái tạo lại tế bào bị tổn thương, thúc đẩy tiêu hóa đồng thời làm giảm nồng độ cholesterol có trong cơ thể. Bổ sung thực phẩm giàu vitamin B vào chế độ dinh dưỡng hàng ngày có tác dụng tốt trong việc làm hạ men gan. Các loại thực phẩm có lượng vitamin B dồi dào mà bạn có thể dễ dàng bổ sung làm đa dạng bữa ăn hàng ngày gồm có sữa, trứng, phô mai, thịt gà, rau bina, các loại ngũ cốc nguyên hạt, cá ngừ, đậu nành...
- Thực phẩm giàu vitamin C
Cung cấp thực phẩm giàu vitamin C giúp cơ thể tăng cường khả năng miễn dịch, ngăn thoái hóa tế bào, giảm viêm và ổn định men gan. Ngoài ra thực phẩm giàu vitamin C cũng kiểm soát tiến triển của cao huyết áp, tiểu đường và gout. Đây là những bệnh có thể gây áp lực khiến men gan tăng cao. Vậy nên việc kiểm soát các bệnh này sẽ đồng thời bảo vệ gan khỏi tác động tiêu cực. Những thực phẩm giàu vitamin C gồm có cam, chanh, quýt, bưởi, lựu...
Thực phẩm giàu vitamin C
- Thực phẩm giàu vitamin A
Viamin A có vai trò quan trọng bảo vệ thị lực, bên cạnh đó cũng duy trì bảo vệ cho cơ thể, ngăn ngừa sự viêm nhiễm tại các cơ quan nội tạng. Bổ sung thực phẩm giàu vitamin A giúp hạn chế viêm gan virus và một số bệnh truyền nhiễm thường gặp khác. Một số thực phẩm giàu vitamin A gồm cà rốt, khoay tây, nghệ, gan bò, cá hồi, phô mai, bơ, trứng...
- Thực phẩm giàu chất xơ
Chất xơ thúc đẩy trao đổi chất, giúp cho hoạt động của hệ tiêu hóa và ổn định hoạt động thải độc của gan. Bổ sung chất xơ giảm lượng chất béo tích tụ ở gan, làm sạch máu, giảm cholesterol, kiểm soát thừa cân, béo phì và ổn định đường huyết. Một só thực phẩm giàu chất xơ gồm có rau xanh, trái cây, các loại củ, đậu, hạt và nấm.
Ăn nhiều hoa quả, trái cây để đỡ gây áp lực lên gan, giúp hạ men gan
Men gan cao kiêng ăn gì?
- Rượu bia
Như đã nói ở trên, rượu bia là nguyên nhân hàng đầu ảnh hưởng đến gan, dạ dày và đường ruột. Uống nhiều rượu bia, đồ uống có ga và có cồn khiến gan phải gồng lên để lọc các chất thải khiến tế bào gan chết đi nhiều hơn, tăng sản sinh men gan. Bởi vậy nên người bị men gan cao tuyệt đối nên kiêng rượu bia và đồ uống có cồn.
- Thức ăn dầu mỡ
Ăn nhiều thức ăn dầu mỡ khiến gan không thể chuyển hóa hoàn toàn khiến triglyceride tích trữ gây tăng men gan và gây ra các bệnh gan nhiễm mỡ, tim mạch...
- Nội tạng động vật
Trong nội tạng động vật chứa rất nhiều cholesterol nên rất không tốt cho sức khỏe, đặc biệt là những người bị gan nhiễm mỡ, men gan và huyết áp cao...
- Đường và gia vị cay, nóng
Thực phẩm chứa nhiều đường và gia vị cay nóng gây áp lực cao lên gan, khiến gan khó chuyển hóa từ đó khiến men gan tăng cao. Nhóm thực phẩm này còn có khả năng gây tăng cân, béo phì và nhiều bệnh lý khác về tim mạch.
Gia vị cay nóng khiến gan phải hoạt động nhiều hơn, dễ gây tổn hại gan
Men gan cao uống gì?
- Chữa bằng Tây Y
Khi xét nghiệm men gan cao, bệnh nhân có thể được chỉ định sử dụng một số loại thuốc câp tính tạm thời như thuốc hạ men gan, bảo vệ tế bào gan, thuốc giải độc...
- Chữa bằng Đông Y
Người bệnh men gan cao có thể uống một số loại như nhân trần, atiso, cà gai leo để tăng cường chức năng gan đồng thời loại bỏ đôc tố ra khỏi cơ thể, từ đó làm giảm chỉ số men gan cao.
- Nhân trần
Nhân trần kích thích dịch mật tiết ra, hỗ trợ tốt cho gn loại bỏ các loại độ tố ra khỏi cơ thể va giúp giảm chỉ số men gan tăng cao. Phơi khô nhân trần sau đó nấu nước để uống hàng ngày là một cách hạ men gan cực kỳ hiệu quả.
- Atiso
Người bệnh men gan cao cũng có thể sử dụng atiso hàng ngày như đun nước uống, nấu canh hoặc hầm xương để lợi tiểu, nhuận tràng, hỗ trợ thải độc gan và làm hạ chỉ số cholesterol trong cơ thể.
Atiso hỗ trợ thải độc gan hiệu quả
- Cà gai leo
Kết hợp 30g cà gai leo khô cùng 10g cây dừa cạn, 10g diệp hạ châu. Sao vàng lên rồi hạ thổ tất cả nguyên liệu, sắc lấy nước uống giúp hạ chỉ số men, tiêu viêm dồng thời giúp tăng cường chức năng gan.
- Uống đủ nước
Bạn nên uống đủ nước với khoảng ít nhất 8 ly nước mỗi ngày. Cung câp đủ nước giúp đảm bảo gan có thể lọc chất thải một cách hiệu quả. Uống nước trước khi đi ngủ và sau khi thức dậy vào ban đêm để hoạt động của gan và các cơ quan khác trong cơ thể trở nên trơn tru.
Lưu ý khi bị men gan cao
- Tránh bổ sung một hoặc chỉ một vài thực phẩm cố định khiến cơ thể thiếu vi chất dinh dưỡng dẫn tới tình trạng suy nhược và mệt mỏi, ảnh hưởng xấu hơn đến gan và các cơ quan khác
- Cân bằng dinh dưỡng với chế độ ăn hợp lý để bảo vệ gan đồng thời tăng cường sức khỏe và hệ miễn dịch
- Không nên thức khuya, làm việc quá sức khiến cơ thể lao lực, mệt mỏi gây tích tụ nhiều độc tố trong cơ thể và khiến chức năng gan suy giảm
- Nghỉ ngơi đúng giờ, ngủ đủ giấc để tăng tốc độ tái tạo gan và tăng cường sức khỏe
Ngủ đủ giấc để đảm bảo sức khỏe
Trong trường hợp men gan tăng cao do mắc bệnh gan thì người bệnh có thể tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa để điều trị men gan song song với chữa bệnh gan. Có như vậy mới có thể hoàn toàn khống chế tình trạng bệnh và giảm thiệu các nguy cơ xấu dẫn đến các biến chứng mắc phải ở gan.
Trên đây là những điều cần biết về men gan cao. Hi vọng rằng bài viết đã cung cấp thông tin hữu ích giúp bạn có hiểu biết hơn về tình trạng men gan tăng cao cũng như những triệu chứng, biện pháp để làm hạ men gan hiệu quả, bảo vệ sức khỏe.
>>> Xem thêm: Tường tận về viêm gan để phát hiện và điều trị kịp thời
Bình luận
Bài viết liên quan